Reisdagboek: op zoek naar de identiteit van Aruba

Ik moet eerlijk zeggen, Aruba stond nooit bovenaan mijn bucketlist. Als ik aan een tropische vakantie dacht, dacht ik altijd aan exotische plekken als Martinique en Guadeloupe. Hoewel ik wel altijd hoorde dat Aruba een prachtig eiland is, noemden veel reizigers het ‘one happy island’ ‘erg toeristisch’. Sommigen zeiden dat het enkel een cruisehaven is, anderen vertelden mij dat er geen cultuur is en het geen eigen identiteit heeft, en van weer anderen hoorde ik dat het eten er niet goed is. Hoewel ik dit in m’n achterhoofd hield, wilde ik het wel graag met eigen ogen zien. Dus toen vrienden mijn man en mij uitnodigden om hun trouwdag met hen te vieren op Aruba, stond ik daar zeker voor open. Op het laatste moment moesten ze helaas afzeggen, maar wij besloten om toch te gaan, want we waren al veel te lang niet op vakantie geweest. Ik ging ervanuit dat het een ‘tourist trap’ zou worden, zo’n dertien in een dozijn bestemming, maar het werd een van onze mooiste reizen.

Smeltkroes aan culturen

Aruba is een interessant klein eiland. Het is slechts 31 km lang en 10 km breed en toch heeft het de schoonheid die je verwacht van een Caribisch eiland, maar Aruba had nog een extra charme die ik geweldig vond. De cultuur is bijvoorbeeld mooi gevarieerd. Hoewel Nederlands en Papiaments de officiële talen van het eiland zijn, hoor je er van alles, van Engels tot Spaans, de meeste Arubanen zijn viertalig. Iedereen spreekt van de prachtige stranden en de high-rise hotels, maar ik hoorde nooit iemand over de smeltkroes van oorspronkelijke Zuid-Amerikaanse bewoners of de Afrikaanse afstammelingen die op het eiland leven.

Het grote avontuur

Toen ons vliegtuig was geland, had ik eerlijk gezegd geen idee dat ik in zo’n multiculturele samenleving terecht zou komen. De reisgidsen hebben het altijd alleen over de Nederlandse invloeden, dus ik was blij verrast dat ik ook zoveel mensen van kleur zag. Het intrigeerde me en ik wilde graag meer leren over de mensen van dit eiland en hun oorsprong. Eén dag lagen we op het strand, dronken we champagne en leefden we het goede leven, de rest van de reis was één grote wervelwind aan avontuur waardoor mijn kijk op Aruba in één klap veranderde.

Op ontdekkingstocht door San Nicolas 

In plaats van aan dure tours deel te nemen, huurden we een jeep om zelf het eiland te ontdekken. We verlieten het toeristische noorden om meer te weten te komen over de minder bekende gebieden, zoals San Nicolas, de tweede stad van Aruba, gelegen in het uiterste zuiden van het eiland. Terwijl we genoten van een lunch met cocktails in Charlie's Bar, een begrip in deze stad, vertelde de barman ons over de ingewikkelde geschiedenis van de stad en deelde hij zijn gedachten en zorgen over de toekomst. San Nicolas kent een bruisend verleden dankzij de grote olieraffinaderij, maar wat ooit een levendige stad vol families, werk en geld was, werd na jaren van ontslagen een spookstad.

Aruba heeft wel degelijk bijzondere verhalen

Waar ooit bloeiende bedrijven stonden, vormt het centrum van San Nicolaas nu het vergane decor van sekswerkers in het ‘red light district’. Overal zie je nog dichtgetimmerde ramen en verroeste naamborden, maar de kracht van kunst en non-profit zoals de Aruba Art Fair veranderen de verlaten stad langzaam in een opkomende artistieke plek. De een is ervan overtuigd dat de gentrificatie San Nicolas heeft bereikt, de ander is van mening dat de stad na decennia van ellende langzamerhand de aandacht krijgt die het verdient. Hoe dan ook, ik leerde dat Aruba een geschiedenis heeft. Aruba heeft cultuur. Aruba heeft verhalen. Ze zijn alleen weggestopt in de hoeken en gaten van het eiland, en ze zijn het ontdekken en ontrafelen meer dan waard en er zijn mensen die de verhalen graag vertellen en ook zeker mensen die niet alleen bij hun luxe resorts willen verblijven, maar juist deze kleurrijke verhalen willen beleven en willen aanhoren.

Van Hollandse pannenkoeken tot de ruige wildernis

Ik genoot van lokale dingen zoals Hollandse pannenkoeken en de lokale Arubaanse snack pastechi. We aten zeevruchten die zo uit de oceaan waren gehaald en vers op ons bord belandde. We bezochten historische ruïnes. Ik dronk vers kokoswater uit een jonge kokosnoot en we ontdekten de eerste katholieke kerk op het eiland. Mijn tenen raakten het koude, heldere water van de Natural Pool, maar ik zag ook de wildernis. Ik nam foto’s met cactussen vijf keer zo groot als ikzelf en gilde van angst en plezier toen we off road gingen op een van de ruigste plekken van het eiland. Aan het einde van de dag lieten we het uitgaan voor wat het was en kozen we ervoor om heerlijk in onze hangmat te luieren bij onze gezellige villa, om de avonturen van die dag nog eens te herbeleven.

De vele gezichten van Aruba

Toen we Aruba verlieten, besefte ik mij dat ik eigenlijk graag nog wat langer had willen blijven. Ik realiseerde me dat de westkust met alle hotels en resorts weliswaar heel toeristisch is, maar dat je zelfs daar de unieke sfeer en cultuur van het eiland kon proeven. En dat je niet ver hoeft te rijden om de lokale verhalen te ontdekken. Want het kleine eiland bestaat uit meer dan 90 verschillende nationaliteiten. Heeft Aruba een bruisend nachtleven zoals Jamaica of de Dominicaanse Republiek? Ik denk het niet. Heeft het veel cruisetoeristen met heuptasjes en camera’s? Absoluut. Maar er zijn ook ongekend veel verrukkelijke restaurants, verborgen parels en unieke lokale plekken die voor een authentieke belevenis zorgen.

Kijk verder dan je neus lang is

De tijd dat ik mij klakkeloos liet leiden door de mening van andere reizigers is echt voorbij. Niet dat men er geen gedegen mening op na kan houden, maar ik heb inmiddels geleerd dat iedereen andere verwachtingen van het reizen en van een bestemming heeft en dat de een beter in staat is om verder te kijken dan wat er aan de oppervlakte zichtbaar is dan de ander. Mensen die zeggen dat Aruba geen cultuur heeft, zijn naar alle waarschijnlijkheid nauwelijks hun luxe resort uitgekomen. Mensen die het eten middelmatig vinden, zijn er niet op uitgegaan om het rijke culinaire landschap te ontdekken, want dan kom je zowel bij fine dining restaurants uit als bij lokale eetplekken. 

Mijn verblijf op Aruba leerde me dat elke bestemming een verhaal heeft, maar dat je er wel voor open moet staan om het ware verhaal te ontdekken en te ontrafelen.